Paris FvdV is een niet commercieel weblog speciaal voor kenners en liefhebbers van de stad Parijs - en voor hen die dat willen worden. Parijs is een stad met een gewichtig verleden, respectabel en gerespecteerd. Het is totaal niet nostalgisch. Parijs is er in geslaagd om, soms op brutale maar altijd op elegante wijze, om te gaan met zijn grootse monumenten. Ze te beschermen en te integreren in de nieuwe dynamiek van de stad. Parijs is een meester op het gebied van herstel en transformatie. U zult er nooit in slagen een volledig overzicht te maken van plekken en verhalen, die allemaal op hetzelfde punt uitkomen en de glorie van deze stad bezingen. toch wil ik een poging wagen. Wekelijks wil ik u niet alleen informeren over wat Parijs nog meer te bieden heeft, maar ook wil ik mijn liefde voor deze stad op u over dragen. In de hoop dat het raakt aan iets wat u herkent of voelt. Ferry van der Vliet.

Privacy verklaring: Indien u weblog Paris FvdV, dat bij Google-Blogger is ondergebracht, leest en reageert op de blogs van Paris FvdV, doet u dat vrijwillig en is uw IP-adres en mailadres - indien u dat vermeld - bekend en wordt opgeslagen. Ook uw schuilnaam waaronder uw reageert wordt opgeslagen. Paris FvdV zal uw gegevens nooit aan derden doorgeven. We houden uw gegevens privé, tenzij de wet of rechtelijke macht ons dwingt uw gegevens aan hen te verstrekken. Datalekken in het systeem vallen onder de verantwoordelijkheid van Google-Blogger. Door weblog Paris FvdV te bezoeken en/of de op of via deze weblog aangeboden informatie te gebruiken, verklaart u zich akkoord met de toepasselijkheid van deze disclaimer. Google gebruikt cookies om services te leveren en verkeer te analyseren dus uw IP-adres en user-agent zijn bij Google bekend, samen met prestatie- en beveiligingsstatistieken om servicekwaliteit te garanderen, gebruiksstatistieken te genereren, misbruik te detecteren en maatregelen te treffen.

zondag 31 juli 2016

BASTILLE, COLONNE DE JUILLET: "ALLONS ENFANTS DE LA PATRIE, LE JOUR DE GLOIRE EST ARRIVE!"

Deze blog was eigenlijk bedoeld voor le quatorze juillet, 14 juli, Frankrijks nationale feestdag. Op die bewuste donderdagavond, rond 22.30 uur, reed Mohamed Lahouaiej Bouhlel met een vrachtwagen, met een snelheid van 80 kilometer per uur opzettelijk in op een feestvierende mensenmassa op de boulevard des Anglais in Nice, met één doel; het doden van zoveel mogelijk mensen. De nationale feestdag werd een regelrecht drama voor 84 burgers. Deze feestdag verwijst naar de Franse revolutie, waarbij gevangenen uit de Bastille bevrijd werden, maar terwijl op deze dag de Fransen de bevrijding uit de gevangenis vieren, doodde een moslim, zelf een gevangene van de islam, tientallen onschuldige burgers. Wat een omgekeerde geschiedenis!

Een indrukwekkend plein met een ongekende historie: Place de la Bastille

De Bastille is een legendarische naam in de Franse geschiedenis. Fransen gebruiken nog wel het woord 'embastiller' voor gevangennemen, maar eigenlijk beseffen ze dan nauwelijks waar ze het over hebben. De exacte gebeurtenissen van de veertiende juli 1789, de dag waarop de Bastille werd ingenomen, gaan verscholen achter revolutionaire propaganda, volkslegenden, romantische verhalen en historische films. Toch kunnen die woorden quatorze juillet de Franse verbeelding nog in vuur en vlam zetten. Jaarlijks wordt die dag het 'Fête Nationale' uitbundig gevierd met optochten, orkesten, dansen op straat en vuurwerk. En dat alles omdat 633 mannen een nauwelijks meer gebruikt of verdedigd huis van bewaring innamen.

De Bastille voor de Franse revolutie

Chastel Saint-Antoine, eigenlijk gebouwd in 1370 als bastion om de porte Saint-Antoine te beschermen. Het was de oostelijke tegenhanger van het Louvre en diende tevens als een veilig verblijf voor Koning Karel V. De burcht met acht torens en hoge muren van bijna drie meter dik, werd door de Parijzenaars omgedoopt tot Bastille, naar de trieste moerassige buurt waar het stond. De bouw, onder leiding van provoost Hugues Aubriot, werd uitsluitend uitgevoerd met dwangarbeiders. Alle mannen die in de stad zomaar wat rondhingen werden vervoerd naar de bouwplaats. De bouw duurde 12 jaar en was vanaf het begin ook een gevangenis en een symbool van onrechtmatige Koninklijke willekeur, de provoost zelf was namelijk de eerste gevangene. Veel gevangenen konden er niet in, slechts vijftig.

De gevangenen hadden hun verblijf te danken aan de 'lettres de cachet'. Een geheim Koninklijk bevel tot inhechtenisneming of vrijlating in een verzegelde brief. De Koning drukte er zijn eigen zegel (cachet) op. Je lot was letterlijk en figuurlijk bezegeld. De Bastille kende bijzondere gasten, zoals de geheimzinnige man met het ijzeren masker. Voltaire, pseudoniem van François-Marie Arouet, werd er zelfs twee keer in opgesloten en verdreef zijn tijd met het schrijven van de tragedie; Oedipe. Ook de Markies de Sade en de jonge zedeloze Mirabeau. De zwendelaar Latude, deze laatste had het zo naar zijn zin dat hij er twaalf jaar verbleef, uitgezonderd twee keer verlof door gewoon te ontsnappen.`

Deze fontein op de place de la Bastille heeft echt bestaan. De olifant wordt ook beschreven in het beroemde boek van Victor Hugo; Les Miserables

In 1784 wilde Lodewijk XVI af van de Bastille gezien de hoge kosten. De gevangenis werd nog nauwelijks gebruikt en sluiting zou zo'n slordige honderdveertigduizend pond besparen voor de toch al niet zo goed gevulde Koninklijke schatkist. Lang hoefde de Koning niet te wachten. Juli 1789 was een tijd van grote onzekerheid. Brood was niet meer te betalen, de beurs verkeerde in crisis en arbeiders dreigden in opstand te komen. Op 13 juli breekt de opstand uit en de Parijse menigte onder wie veel gastarbeiders uit de Franse provincie beroven eerst de bakkerijen en plunderen vervolgens de graanzolders. De opstandelingen willen ook wapens en in de vroege ochtend van de veertiende juli volgt een aanval op de Invalides waar duizenden geweren worden buitgemaakt. Het gerucht gaat dat er in de Bastille kruit ligt opgeslagen. 'A la Bastille!' schreeuwt de menigte. "Aux armes, citoyens, Formez vos bataillons - Marchons! Marchons!" Op weg naar de Bastille, meer met het oog op wapens en munitie dan met de bedoeling gevangenen te bevrijden. De zeven gevangenen, onder wie een gek, worden in triomf rondgedragen. De Koning, die in Versailles verbleef, schreef in zijn dagboek: "Rien!" - voor hem viel er die dag niets te melden. Eind 1789 breken zo'n achthonderd arbeiders de Bastille steen voor steen af.  Van een deel van de stenen werden miniatuur-Bastilles gemaakt die als souvenirs werden verkocht (toen al). Een ander deel van de stenen is verwerkt in de Pont de la Concorde tegenover de Assemblée Nationale.

Le Génie de la Bastille boven op de Colonne de Juillet - Het origineel staat in het Louvre

Sporen van de Bastille
Volgens het boek Metronome van Lorànt Deutsch, zijn op het perron van lijn 5 nog gelige stenen te zien. Dit zijn de funderingen van een Bastillemuur. Ze zijn in 1905 blootgelegd toen een tunnel voor de metro werd gegraven. Ook de kelder van een Koreaans restaurant (vroeger het etablissement La Tour de la Bastille) aan de boulevard Henri IV nummer 47 bewaart nog een geheim. Hier is nog een oude gevangeniscel op wonderbaarlijke wijze gespaard gebleven voor de razernij van de revolutie.
Verder, daar waar de rue Saint-Antoine begint, bij Café Français op de grond, tekenen klinkers de omtrek van de vroegere vesting.

De catacomben onder de Colonne de Juillet; in werkelijkheid en op oude tekening

Na de sloop van de vesting bestaat de geschiedenis van de plek uit mislukte afspraken en gemiste kansen. Men besluit tot het aanleggen van een plein met in het midden een zuil met daarop een vrijheidsbeeld. Bij het leggen van de eerste steen werd de bouw al weer stil gelegd voor de aanleg van een fontein gegoten in brons, afkomstig van de kanonnen, buitgemaakt op de rebellerende Spanjaarden. Een immense olifant van vierentwintig meter hoog waarbij het water uit de slurf spuit. Het komt niet verder dan de sokkel. Daarna wordt er in 1813 een gips model op ware grootte gemaakt. De olifant wordt beschreven in het beroemde boek van Victor Hugo; Les Miserables. Le petit Gavroche, de kleine held van de barricaden, die onder de kogels zou sterven, gebruikte de buik van het beest als slaapplaats. Gelukkig wordt het gevaarte in 1846 afgebroken. Uit de ruines van de dikhuid ontsnappen zwermen ratten die de wijk Saint-Antoine nog wekenlang teisteren.

La Colonne de Juillet
In 1833 verordent Koning Lodewijk Filips I dat er midden op het plein een zuil zal worden opgericht, ter ere van de helden die zijn gevallen tijdens de julirevolutie van 1830. 'Les trois glorieuses': 27, 28 en 29 juli 1830. Het monument 'La Colonne Juillet' ofwel de juli-zuil, 50,5 meter hoog wordt op 28 april 1840 onthuld. Onder de marmeren sokkel, het fundament van de gipsen olifant, is een grafkelder waar 308 martelaren van de revolutie in 1830 en ook nog eens 196 van de revolutie in 1848 begraven liggen. Maar volgens het boek Metronome, en ik citeer, liggen er ook een paar Egyptische mummies, die ouder zijn dan twee of drieduizend jaar. Ze waren door Napoleon Bonaparte meegebracht van een veldtocht in Egypte. Ze werden in eerste instantie verstopt in een park vlakbij de Nationale Bibliotheek Richelieu, waar ook de lijken van de revolutionairen lagen begraven. Toen men de helden onder de juli-zuil wilde neerleggen dacht niemand er aan om ze uit te zoeken en dus namen ze alle lichamen maar mee. De basis is van rood en wit marmer versierd met 24 leeuwenkoppen die dienen voor de afvoer van het regenwater. Vervolgens een bronzen vierkante kolom met de tekst: " À la gloire des citoyens français qui s'armèrent et combattirent pour la défense des libertés publiques dans les mémorables journées des 27, 28, 29 juillet 1830" - ter  eer en glorie van de Franse burgers die gewapend vochten voor de verdediging van onze vrijheid op de gedenkwaardige dagen van 25, 28 en 29 juli 1830. Vervolgens een kolom met een hoogte van 23 meter met daarop alle namen van de 504 slachtoffers van de revolutie. Daar weer bovenop een balustrade.

Afgelopen week begon ook mijn avontuur. Binnen in de 'collonne' loopt een stalen trap naar boven, normaal niet voor het publiek toegankelijk. Samen met mijn gids Bernard begin ik aan mijn klim naar de top. Daar staat het zinnebeeld van de vrijheid, een werk van Auguste Dumont: Le Génie de la Liberté, beter bekend als le Génie de la Bastille, die de vergulde fakkel van de vrijheid en de gebroken ketting van de tirannie vasthoudt.
Lichtelijk dol van de 200 treden van de draaitrap, kom ik hijgend boven waar, na het openen van een stalen deur ik oog in oog sta met een werkelijk fenomenaal uitzicht over Parijs. Ademloos kijk ik naar boven bijna oog in oog met le Génie de la Liberté, ware het niet dat het bladgoud mij verblindt door de schittering van de zon. Onmiddellijk moet ik denken aan een prachtige zwart-wit foto van Willy Ronis, 'Les amoureux de la Bastille' (1957), gemaakt op dezelfde balustrade waar ik nu sta.

Bernard vertelt mij dat het publiek sinds 1985, om veiligheidsredenen, geen toegang meer heeft tot de crypte en de zuil. Het goede nieuws is dat na een grondige restauratie de crypte opnieuw opengaat voor het publiek in 2018. Het slechte nieuws is dat het niet mogelijk zal zijn om de 200 treden naar boven te beklimmen. U zult het dus met mijn foto's moeten doen. Wat een gelukkig mens ben ik toch, de Marseillaise fluitend steek ik de place de la Bastille over.

Allons enfants de la Patrie,
le jour de gloire est arrivé!
Contre nous de la tyrannie
L'étendard sanglant est levé.
L'étendard sanglant est levé:
Entendez-vous dans les campagnes
Mugir ces féroces soldats?
Ils viennent jusque dans vos bras
Égorger vos fils, vos compagnes!
Komt, kinderen des vaderlands,
de dag der overwinning is aangebroken!
Tegen ons is
het bloedige vaandel van de tirannie gehesen
Het bloedige vaandel is gehesen.
Hoort ge in de velden
het loeien van die vreselijke soldaten?
Zij naderen tot in uw armen
om uw zonen en echtgenoten te kelen!
Aux armes, citoyens,
Formez vos bataillons.
Marchons! Marchons! (Refrein)
Qu'un sang impur
Abreuve nos sillons
Te wapen, burgers!
Vormt uw bataljonnen!
Laten we marcheren, marcheren,
Zodat het onreine bloed
onze voren doordrenkt

 Een prachtige zwart-wit foto van Willy Ronis, 'Les amoureux de la Bastille' (1957)

Un Grand Merci aan Bernard C. mijn gids.

GERELATEERD
Blog 'Bastille'
Blog 'Bofinger'
Blog 'Faubourg Saint-Antoine'; Ambachtelijke geheimen

1 opmerking:

  1. Reacties van Nederlanders wonende in Frankrijk op Nederlanders.Fr

    Reactie van Siep
    Bedankt Ferry voor weer een prachtig verhaal.

    Reactie van Jos van den Hout
    Ferry.
    Weer een juweeltje. Bedankt
    Groeten Jos

    Reactie van Boudewijn Bolderheij .
    Ferry, wederom bedankt !
    Boudewijn

    Reactie van Wouter Schijf
    Une belle histoire, je marchait la l'année derniere.

    Reactie van Joost
    dank Ferry

    BeantwoordenVerwijderen